Ooschdan
(Heinz Bernard)
An Griindunnaschdach hann dann d´ Kaadaa aang´fong:g. An dem Daach hòdd ma vann jee hääa Griing´miis, Muus, Keel òrra Schbinnaad gess. An d´ Kaadaa durfd ma jo kään Fläsch essen. Kaafreidachs horred Gneddeln, Schbinnaad un g´kochden Aija, Grummbann un Kääs:schmääja òrra Gwellgrummbann un Hääjaring ginn. So wie vòòa Naujòòaschdaach, vòòa Pingschden, vòòa da Kirff un vòòa Määjadesdaach, so haddach vòòa Ooschdan ed Haus um Kobb g´schdann, d´ Frauleid hann g´schuadd, g´schrubbd un g´budsd. Am häälijen Ooschdadaach had mißden alles sauwa sinn: ed Haus g´nau so wie Leiw un Seel. Weil ma als kadolischa Grischd had mißden sein Ooschdan hallen, had ma ach mißden beichden gehn. Zua Kondroll, ob ach jeeda sein Flichd afilld hòdd, iss ma vòòa Ooschdan bei d´ Paschdooa seinen Beichdzedel hollen gang. Un dad wòòa vann jeehääja so Brauch, daß ma dem dann ach graad sein Ooschdaaija medg´holl had. Dad wòòaren so vill, daßa s´ selwa gaa nidd vabrauchen kunnd. A had vill an d´ Meßdiena un an arem Leid vaschengd. Gleichzeidich had ma dann ach seinen Beichdfennich abginn, dad wòòa awwa nidd da Inndridd vòòa in d´ Beichdschduul, dad wòòa enn alda Brauch, wie da Paschdooa noch vann seinen G´meindemidgliedann b´zaald wòòad iss.
Vann Griindunnaschdaach bis Oschdasundachmoijens wòòaren d´ Glogg´n nòò Room bei d´ Paabschd fòòa s´ beichden, so hann die Alden d´ Kinnan vazeeld. Dass d´ Leid awwa gewuschd hann, wanned Zeid iss vòòa in d´ Kirch s´ gehn, sinn d´ Glebbabuuwen durch d´ Schdrooßen g´zoo, hann g´glebbadd un g´sung: „ Zum easchden Mòòl“ un um Riggweech harred dann g´hääschd „Zum ledschden Mòòl!“ Moijens friih hann s´ geruuf: „Beedlogg, Roosenschdogg, wennd nidd glingeld dann rabbelded doch!“ òrra: „ Beedlogg, hinnam Schdogg, sidsd da Haas un leed noch!“ Bei gudd B´kanden hann sed dann ach moll abg´ännad in: „ Beedlogg, Rosenschdogg, da Heini dad issen Schloofkobb!“ Middes harred g´hääschd: „ Middach, Middach Haannengrach, Mòòa – òrra Iwwamòòa – iss häälija Ooschdadaach!“ òrra „ Middach, Middach Haannengrach, Mòòa – òrra Iwwamòòa – wijad da Haan g´schlachd.“ An Kaasamschdaach sinn dann d´ Messdiena vann Haus s´ Haus gang un hann Aaija g´sammeld. An jeeda Diija hann s´ ija Schbrichelchin g´saad: „Aaija raus, Gligg im Haus, haud un mòòa iss Oschdadaach.“ Dòòmed wòòa awwa d´ Glebbarei noch nidd s´ Enn. Zua Auferschdeungsfeija hann s´ geruuf: „ Scheed auf, schdeed auf ija liew´n Leid! Geed mit, geed mit zum heiljen Graaf! Zuum easchden Mòòl.“
Die Ooschdadaa sinn voll vann allden Braich, in denen woo ma d´ Aawaglaawen so richdich raus:schbijad. An Kaafreidaach soll ma d´ Bluumensòòmen zwischen 11 un 12 Uua aussäen, dass s´ digg Bliiden unn herrlich Farwen grien. An Kaafreidach soll ma d´ Sedsgrummbann rausreffen, daß ma enn grooß Ernd gried. Wenned an Kaafreidach reend òrra reifd, dann had ma ed ganz Jòòa iwwa Ruu davaan. An dem Daach soll ma Brood bagg´n, weil, wie ed enn Leg´nde vazeeld, da Heiland uff seim Leidensweech vamm Geruch vann frisch g´baggden Brood ergedds wòòad iß. Weil awwa da G´schdanng:g vann da Mischd sein Leiden vagreeßad hann soll, darf ma an dem Daach d´ Schdall nidd mischden. D´ Hiihna, die woo an dem Daach ausg´briid wòòad sinn, die wexeln nòò jeeda Mausa d´ Farf vann ijaren Feddan. Dòòfòòa sääd ma zu ääm, dea woo sein Määning degg ännad: „Dea wexeld sein Määning, wie enn Kaafreidaachshing´l sein Farf.“
An Kaasammschdachiß vòòa da Meß enn grooß Feija aang´fong:g wòòad un da Paschdooa harred Feija und Wassa geweid. D´ Ooschadkerz un ed eewich Lichd iß an dem Feija aang´fong:g wòòad. Wea sich vann dem Feija enn Schdigg vagliiden Holz agaddan kunnd, had sich gligglich g´schädsd. Dahemm had madd ind Feija geworff, dassed ed Haus vòòa Brand un Blids:schlaach b´schidsen soll. Vann dem frisch geweiden Wassa had ma sich med hem g´holl, had d´ Weiwassakesselcha sauwa g´mach un med dem frischen Wassa g´filld un enn bißchin uffg´hoof, vòòa wenn ääna schderwen solld.
Am Ooschdamoijensinn d´ jung Mädcha an d´ Burren gang fòòa Wassa s´ hollen. Wenn sed hemmbraad hann òòne dass s´ sich rimmgedrääd hann, òòne dass s´ g´schwäddsd òrra g´lachd hann, dann hòrren s´ enn gudd Hääl- un Scheenhedsmiddel.
Schunn in alla Herrgoddsfriih sinn d´ Kinna raus an die Schdellen woo s´ ija Nischda uffg´schdelld hórren fòòa ija farwich Oschdaaija, die woo da Oschdahaas braad had, absehollen. Manchmòòl had ach sundschwoo noch enn Aaij g´lee. Die glään Kinna hann feschd g´glaawd, daß da Oschdahaas die Aaija g´leed had. Die ällarren, die woo sich ing´billd hann, s´ wißden schunn alles bessa, die hann dann med ijarem Wissen g´braald un die gläänen va:äbbelld: „ D´ Mudda färfd d´ Aaija,
da Pabben leed s´ ind Graas,
dann mennen die gläänen Kinna,
ed wääja da Oschdahaas.“
Doomools hòdd ma noch kään Farwen un Abziehbildcha kannd, ma hòdd d´ Aaija med Ziwweln, Kaffesadds, Graas un farwijem Pabieja g´färfd. Ebbes schbääda sinn s´ dann bei Padd un Good ija Ooschdan abhollen gang. Wenn s´ dann um Hemweech anna Kinna gedroff hann, dann hann s´ Aaijatubben g´schbilld: zwaaij Aaija sinn zueaschd med da Schbids aannenanna g´tubbd wòòad. Wenn s´ hääl blief sinn, sinn s´ merrem schdumben Enn g´tubbd wòòad. Dea woo enn Aaij hòdd, dad woo gereß wòòa, dea hòdd valòòa un harred mißden dem annan ginn. Die jung Mädcha hann ijarem Freija, ijarem Leen, wie ed doomools g´hääschd had, ija Ooschdag´scheng:g gedraa. Middes hòdd d´ ganz Famill d´ Ooschdaschbaziejagang g´mach, dea woo wie an Palmsundach iwwa d´ ganzen Ban vann Schdigg s´ Schdigg g´fiejadd hòdd.
Am Ooschdamäändach sinn d´ Leid nòò Emaus gangg, s´ hann ija Fawand:den in da Nòòbaschaffd b´suchd. Die jung Buuwen hann sich in d´ Nòòbaderfa uff Braudschau g´mach, un manchrääna had dòòdabei sein Zukinnfdich kenneng´lead.
